Dag Wim,
Dank voor je nuttige opmerkingen! Dit helpt wel om eea scherper te krijgen/maken denk ik.
Inderdaad gaat het vanuit de EU gezien om immigratie. Emigratie zien wij niet als een probleem. Vanuit de vluchteling gezien is het natuurlijk wel emigratie. Een kwestie van perspectief. Inderdaad ook goed om het breder te betrekken.
Overigens verzet ik mij tegen het idee dat de huizenkrapte door de asielzoekers zou komen: met 12,5% huizentekort en een asielinstroom van 0,1% per jaar kán het niet aan de asielzoekers liggen dat er te weinig huizen zijn (en met 0,5% per jaar immigratie kan het eigenlijk ook niet aan de immigranten liggen): daarvoor zijn het er domweg te weinig. Maar dit terzijde. Er is natuurlijk los van wiens schuld dat is in Nederland (Randstad) wel een tekort aan huizen.
Over je analyse: daarin heb je natuurlijk gelijk, maar het gaat denk ik nog breder dan het probleem dat je stelt. Het is niet alleen onveiligheid en economische malaise, maar verschillen tussen economie en veiligheid die migratie uitlokken. En daarbij is er ook een pull-factor: we hebben in de EU een tekort aan arbeiders (vandaar de grote hoeveelheden ongedocumenteerden (zoals we illegalen liever noemen) die hier kunnen verblijven).
De ongelijkheid in de wereld uit die wereld te helpen is een nobel streven, maar gaan we nooit volkomen bereiken. Dus dan moeten we terwijl we naar een perfecte wereld streven, toch met een imperfecte wereld om weten te gaan. Goed dat zo te benoemen denk ik. Maar daarnaast geldt dat ik vind dat ook in een perfecte wereld een veilige en open grens zonder muren, prikkeldraad, patrouilles, smokkelaars en lijken wenselijk is.
Over punt 1: Het visum dat ik voorstel verschilt op twee heel belangrijke punten van het huidige Schengenvisum. Het huidige Schengenvisum is voor mensen uit niet-westerse landen alleen verkrijgbaar als de inwoner én kapitaal én een economische betrekking met een loon naar minstens westers minimumloon kan aantonen in het thuisland. Als dat er al is, en als dat er al aantoonbaar is (twee verschillende dingen), dan nog wordt een visum vaak geweigerd, vooral als mensen uit conflictgebieden of heel arme landen komen.
Dit is nou exact de reden waarom mensen hier met een bootje heen proberen te komen. Anders kwamen ze met een toeristenvisum, en verdwenen ze daarna onder de radar of vroegen ze alsnog asiel aan (veel mensen doen dat overigens ook zo: veel Zuid Amerikanen die in ons land illegaal verblijven komen op die manier binnen). Voor iemand uit Irak of Afghanistan is die route er niet.
Dus daarom is het een heel verstrekkend maar fundamenteel voorstel om dat Schengenvisum: 1. Voor iedereen te verstrekken (op voorwaarde van registratie en huisvesting vinden).
Met dit voorstel lossen we dus in één keer de schrijnende situatie met illegale grensovergangen op. Dat kan natuurlijk niet zonder de andere voorstellen, want anders zouden we natuurlijk wél echt ‘overspoeld worden’, althans, dat gevaar is er.
Minstens even belangrijk van mijn voorstel is daarom legaal werk veel makkelijker te maken en illegaal werk heel veel moeilijker.
Ongedocumenteerden kunnen hier alleen zijn en overleven omdat ze illegaal werk kunnen krijgen. Die route sluit ik af. Daarbij gaan veel mensen nu onder de radar als ongedocumenteerd verder omdat het erg gevaarlijk is om in en uit de EU te gaan, en terugkeer niet zeker is. Mensen zitten vast. Als mensen ten eerste geen illegaal werk kunnen vinden of in ieder geval veel moeilijker, en legaal werk zowel veel beter te krijgen als aantrekkelijker is, waarom zouden mensen dan nog in de illegaliteit belanden? Om hier te blijven zonder werk – er zullen wel mensen zijn die dat doen maar zeker niet veel. Zeker niet als ze ook veilig terug kunnen naar hun geboorteland, en eventueel zelfs terug kunnen keren als ze weer werk vinden hier.
(NB: ik zelf heb wat kennissen gehad die in de illegaliteit verbleven, en aan de andere kant heb ik een tijdjelang van gedachten gewisseld met iemand van de marechaussee die bezig was met ongedocumenteerden op te sporen. Die laatste man zei mij heel duidelijk: Kees, als ik mijn werk officieel echt goed zou doen dan stortte morgen de economie in. Ik ben er om de excessen te bestrijden, de rest laten we met rust. En inderdaad, als ik zag hoe makkelijk mensen werk konden krijgen: zeker niet alleen in de kassen, maar vooral in de horeca, bij schoonmaakbedrijven, maar vooral (en dat vond ik de grootste eye opener) als kindermeisje, bediende of tuinman in huizen van rijke mensen. Schandalig toch dat de belichamingen van het ideaal van de VVD stemmer in praktijk het meest misbruik maken van ongedocumenteerden?)
Het idee van mensen laten werken op oproepbasis in de eerste drie maanden is dat werkgevers een buitenlandse arbeidskracht even kunnen ‘uitproberen’. Als het bevalt, kunnen ze de werkkracht een contract aanbieden en volgens mijn volgende voorstel kan de kracht dan blijven. Het werken tijdens het eerste visumperiode is dus met het oog op verlenging voor beide partijen, maar met een veilige en eerlijke opt-out als het niet werkt. Het is dus zeg maar een proefperiode. Goed denk ik om dat duidelijker in de tekst te zetten.
Ik wil zelf geen mensen aan een woning helpen. Inderdaad zal voor Nederland (althans de Randstad) het vinden van een woning lastig zijn. Wel is die eis belangrijk, want je wilt geen mensen in kazernes of woonwagens of op straat. Maar in andere EU landen is het al niet zo’n probleem om een woning te vinden. Ik vertrouw hier een beetje op de creativiteit van mensen. Als mensen geen woning of kamer kunnen vinden, dan krijgen ze geen verlenging van hun arbeidscontract. Dat is dus iets waar een werkgever mee kan helpen. Een eensgezinswoning in het stadshart met een tuintje zal er niet in zitten, maar dat hoeven die mensen zeker de eerste jaren nu ook weer niet. Ik denk dat veel mensen wel degelijk ergens een kamertje vinden, desnoods met een flinke reisafstand van het werk – of het werk zelf verplaatst zich. Het is natuurlijk wel van belang de gemeenten de adressen te laten controleren op overinschrijving, en of het wel om echte woonadressen gaat.
Arbeidsrechtelijk moeten we hier inderdaad goed over nadenken. Ik vond het idee van een spaarpot maken van de sociale premies, die kan gebruikt worden als vertrekpremie als het werk ophoudt of omgezet kan worden na die tien jaar, op zich wel een optie. Misschien moet dat er dus bij, tenzij iemand een probleem daarmee ziet. Voorkomen moet in ieder geval worden dat ofwel de buitenlandse arbeidskrachten premie betalen voor iets waarop ze geen recht hebben (sociale premies) en aan de andere kant dat ze goedkoper worden dan binnenlandse arbeidskrachten, die deze premies wel betalen.
Misschien moeten we het ook eens opschrijven vanaf de kant van de ondernemer, die zo op deze manier makkelijker mensen uit het buitenland kan halen en ‘uitproberen’, zonder aan moeilijke en ingewikkelde procedures vast te zitten. Ook is het voor eerlijke ondernemers aantrekkelijk dat de valse concurrentie van illegale arbeid wordt uitgeschakeld.