kernenergie: gevaarlijk, niet duurzaam en duur

Aan kernenergie zitten naast voordelen grote nadelen. Dit zijn de risico’s, het afval en in toenemende mate de prijs. Wij kunnen onze kinderen niet opzadelen met enorme hoeveelheden radioactief afval dat 100.000 jaar actief blijft. Tsjernobyl en Fukushima (onder andere) hebben laten zien hoe verschrikkelijk fout het kan gaan. Voor kernenergie is ook geen noodzaak meer: er zijn voldoende schone, veilige en goedkopere alternatieven.

 

Energie is kostbaar, laten we het gebruiken om een mooie schone wereld te bouwen, niet om het te vergiftigen met radioactief afval en afgrijselijke bommen 

 

“Behalve tóch al levensgevaarlijk blijkt kernenergie tot overmaat van ramp ook nog rechts te zijn”

Alexander Pola

kernenergie grote risiko's
schoon en duurzaam


Zon, wind en water hebben de toekomst


​middelgrote versie

​Kernenergie is niet de CO2 -neutrale energiebron van de toekomst. Toen in de jaren ‘50 kernenergie geschikt werd gemaakt voor de energievoorziening werd gedacht dat dit het energieprobleem voor altijd zou oplossen. Bijna onbeperkte hoeveelheden energie zouden beschikbaar zijn tegen lage kosten. De risico’s waren bekend, maar werden aanvaardbaar geacht. Toentertijd waren er ook nog geen andere rendabele alternatieven voor olie, kolen en gas als energiebron. Hieronder gaan we in op de meest gehoorde misverstanden over kernenergie.

Kosten kernenergie versus natuurlijke energiebronnen

Kernenergie is helemaal niet zo goedkoop als vaak gedacht wordt. De ruwe productiekosten van een kWh met kernenergie zijn laag, twee tot drie cent per kWh, maar daar zijn kosten van de centrale en de opslag van het radioactieve afval niet in meegenomen. Daarnaast zijn aantoonbaar duurzame alternatieven zoals wind en zon tegenwoordig ook geschikt om aan de energievraag te voldoen en worden ze steeds kostenefficiënter. Vroeger leverden windmolens nog niet zoveel op en waren ze relatief duur in onderhoud.
Tegenwoordig kost een door een windmolen geproduceerde kiloWattuur (kWh) nog maar 4 tot 14 cent per kWh. In deze kosten zijn de investering en het onderhoud meegenomen. Ter vergelijking; een kWh uit een kolencentrale kost ongeveer 4,5 tot 10 cent, echter in deze kosten zijn alle gevolgen voor het klimaat en de volksgezondheid niet meegenomen.
Als je bij de ruwe kernenergiekosten de kosten voor het bouwen en het onderhoud van een centrale, de opslag van het radioactieve afval en de ontmanteling van de centrale aan het einde van zijn leven worden meegenomen, kost een kWh tussen 9,5 en 14 cent. Gemiddeld duurder dus dan windenergie en zal dus meer subsidie nodig hebben.

Risico’s:

Het grootste nadeel van kernenergie is echter het grote risico dat kleeft aan het gebruik van deze energiebron. Tsjernobyl en meer recent Fukushima laten zien hoe verschrikkelijk mis het kan gaan. Het is geen wonder dat de reactorscheurtjes van de Belgische centrales in Doel zoveel maatschappelijke ophef veroorzaken. Een ongeluk zoals in Tsjernobyl en Fukushima zou er toe leiden dat in een straal van minimaal 30 km alles voor minimaal 20 jaar ontruimd moet worden. Binnen deze straal liggen onder andere Bergen op Zoom en Roosendaal.
WISE maakte een kaart waarin de zogeheten fall-out van Tsjernobyl op de situatie in België toegepast werd. Fall-out is de benaming van radioactieve neerslag. Deze wordt bij een kernbom of een ramp bij een kernreactor geregistreerd op de plek van de situatie, maar door windverspreiding ook vaak op plekken op enige afstand. Dit zou betekenen dat niet alleen zuidelijk Nederland, maar ook grote delen van de rest van Nederland de gevolgen van een ramp in Doel zouden kunnen treffen. Uiteraard is de verspreiding van de fall-out afhankelijk van omgevings- en weersfactoren, maar als het eenzelfde verloop zou

Voldoende Uranium?

Voorstanders van kernenergie stellen vaak dat er voor honderden jaren uranium, de brandstof voor kerncentrales, beschikbaar is. Dit is echter niet waar. De huidige wereldvoorraad uranium volstaat nog voor 86 jaar, indien we op het huidige tempo doorgaan met verbruiken. Bij een verdubbeling van het aandeel kernenergie is over 43 jaar de uranium voorraad al uitgeput; dit is binnen de levensduur van een centrale. Er zijn dan nog wel andere bronnen van uranium beschikbaar, maar om daar uranium te winnen kost meer energie en is dus duurde; je kan het vergelijken met de teerzandvelden voor olieproductie. Omdat de winning van uranium dan duurder is zullen de kosten van kernenergie dus ook nog verder stijgen.

Thorium

Tegenwoordig gaan er een aantal stemmen op om nieuwe kerncentrales te bouwen. Vaak gaat het hier om thoriumcentrales, ook wel bekend als gesmolten zout reactoren. Thoriumcentrales zouden alle voordelen van kernenergie hebben en veel minder nadelen. Zo zou er nauwelijks nog radioactief afval geproduceerd worden en zou een thoriumcentrale inherent veilig zijn. Recent is in de Nederlandse centrale in Petten begonnen met het testen van zouten die benodigd zijn voor een dergelijke reactor. Geschat wordt echter dat de ontwikkeling van een dergelijke centrale nog wel 20 jaar duurt en vele miljarden zal kosten. Tot die tijd wordt er geen kWh geproduceerd. In de tussentijd ontwikkelen aantoonbaar duurzame technieken zoals wind en zon zich ook door. Een thoriumcentrale zal dus nooit concurrerend worden. Om deze en andere redenen spreken ook hoogleraren zich uit tegen thoriumreactoren.
Kernenergie gaat geen grote rol spelen in de Nederlandse energievoorziening van de toekomst. Het kost teveel, het duurt te lang om te ontwikkelen, de brandstof raakt op, en bovenal draagt het een gigantisch milieurisico in zich. Het is tijd om hier de knoop door te hakken en ons te richten op werkelijk duurzame energiebronnen in combinatie met opslag en slimme netten. Alle benodigde technologie is al beschikbaar en betaalbaar;

Sociaal & Groen wil geen kernenergie als bron voor energieopwekking.

 

​uitgebreide versie
Kernenergie kansloos tegenover windenergie

Een kerncentrale heeft één levensgroot voordeel ten opzichte van een windmolen: hij doet het ook als het niet waait. Toch gaan we onze elektriciteitsvoorziening juist grotendeels afhankelijk maken van windenergie. Die ambitie doet kernenergie de das om, aldus Martien Visser, lector Energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen en verbonden aan de Gasunie.
Hoe groter het aantal windmolens dat we plaatsen, hoe groter het tekort bij windstil weer. Ideaal om dan een CO2-arme kerncentrale achter de hand te hebben, zou je zeggen. Maar dat blijkt lastig. Vriend en vijand zijn het erover eens dat kernenergie commercieel juist onaantrekkelijker wordt bij meer windturbines. Want als het waait – en dat doet het vaak in Nederland – staat de kerncentrale stil.

Volgens Visser is er weinig twijfel over een toename van het aantal kerncentrales wereldwijd. ‘Ook de IPCC (het klimaatpanel van de VN, red.) zegt het: ‘Er is een groei nodig van kernenergie om de CO2-doelen te halen.
Een andere vraag is of we het in Nederland ook nodig hebben.’

Volgens het Klimaatakkoord

moet de elektriciteitsvoorziening in 2030 voor 75 procent uit hernieuwbare bronnen komen, zoals zon en wind. En deze bronnen zullen volgens Visser het grootste gedeelte van de tijd in de totale elektriciteitsvraag kunnen voorzien van Nederland. Visser rekende uit dat we straks gemiddeld slechts 1500 uur (of 2 maanden) per jaar te weinig zon en wind hebben.

Hoe gaan we die periodes opvangen ?

‘We gaan er nu stilzwijgend vanuit dat we die periodes met aardgas gaan opvangen. Dat zag je ook in een rapport van de Europese organisatie van stroomproducenten Eurelectric, over de CO2-arme elektriciteitsvoorziening. Men veronderstelt, naast flink wat kernenergie, heel veel aardgascentrales om wind- en zonarme perioden op te vangen. Maar aardgascentrales veroorzaken CO2 en dus gaat Eurelectric ervan uit dat die gascentrales worden voorzien van CO2-opslag (waarbij CO2 wordt afgevangen en bijvoorbeeld wordt opgeslagen onder de grond, red.) erbij. Maar dan zou je voor die 1500 uur per jaar een hele dure CO2-opslag gaan bouwen. Dat gaat niemand doen, denk ik.’
Bij een kerncentrale komt bijna geen CO2 vrij. Waarom kiezen we daar dan niet voor?
‘Omdat de bouw van een gascentrale in verhouding erg goedkoop is. Kerncentrales zijn veel duurder. Deels komt dat doordat elke kerncentrale opnieuw wordt ontwikkeld, en dat kost geld. Windmolens zijn bijvoorbeeld een stuk goedkoper geworden omdat er sprake is van serieproductie. Als je dat ook doet bij kerncentrales, als je wereldwijd dezelfde kerncentrales gaat bouwen, in serie, dan gaan de kosten natuurlijk ook omlaag.’

Zou het dan ook hier in Nederland interessant kunnen worden?

‘Ik denk alleen als een overheidsbedrijf dat doet. Want het grootste risico achter de bouw van een kerncentrale is dat de overheid onder bepaalde omstandigheden de regels bijstelt. Stel dat een kabinet over 5 à 10 jaar ineens zegt: ‘We doen het toch niet.’ Wat dan? De Nederlandse kolencentrales kunnen ervan meespreken. (Die moeten voor 2030 gesloten zijn, zo is afgesproken in het Regeerakkoord, red.) Het kan alleen als de overheid het zelf doet, óf als er een echt heel stevige garantie wordt gegeven door de overheid.’

U spreekt over gascentrales als beste optie om energietekorten op te vangen, maar we kunnen een overschot aan wind- en zonne-energie toch ook opslaan in bijvoorbeeld batterijen of omzetten in waterstof voor gebruik op een later moment?
‘Wat betreft batterijen moeten we denk ik niet teveel hoop hebben. Een paar uurtjes kunnen ze in de toekomst misschien wel overbruggen. Maar een periode van een paar weken zonder wind en zon kan ook voorkomen. Dan is elektriciteitsproductie met waterstof volgens mij de beste optie. Uiteraard moet die waterstof er wel zijn. We zouden erop kunnen wachten en voorlopig aardgas blijven gebruiken. Maar waarom zouden we daar als Nederland niet versneld op inzetten. Daar heeft niet alleen Nederland, maar de hele wereld plezier van. Kijk naar Denemarken bijvoorbeeld. In 1991 plaatsten ze daar de eerste windturbine in zee. Volkomen onnodig, want er was nog volop ruimte voor windmolens op land. Bijna iedereen verklaarde de Denen voor gek. Nederland stopte in die tijd zelfs met windenergie. Maar de Denen zijn gewoon doorgegaan en nu heeft de hele wereld er plezier van, terwijl de Denen er een goede boterham aan verdienen. Bedrijven als Ørsted en Vestas bouwen die windparken over de hele wereld.’

Als zon en wind andere energievormen de markt uitprijzen, is het dan wel verstandig om op zoveel zon en wind in te zetten?
‘Wind is heel verstandig want we hebben hier een Noordzee waar het veel waait. Zon is ook prima, maar voor het grote plaatje eigenlijk veel minder interessant. De zon schijnt eigenlijk alleen maar in de zomer in Nederland. Die kleine kerncentrale in Borssele produceert dit jaar net zoveel stroom als alle zonnepanelen in Nederland samen.’​

elke kerncentrale maakt tijdens leven 5 miljard euro verlies

 

Olkiluoto 3 : kosten lopend gierend uit de hand

In september 2005 begon het Franse Areva met de bouw van Olkiluoto 3. Het is een European Pressurized Reactor (EPR), een derdegeneratiekernreactor. Volgens de oorspronkelijke planning zou de bouw vier jaar duren en een investering vergen van 2,5 miljard euro. Al in 2006 had de Finse toezichthouder op kernenergie, STUK, ernstige twijfels over de kwaliteit van de fundering en de lasnaden van pijpen voor het primaire systeem. De werkzaamheden zijn fors vertraagd en de centrale zou nu 6,6 miljard euro kosten. In september 2014 werd de oplevering weer verder in de toekomst verschoven. Areva verwachtte dat de bouw in 2016 zou worden afgerond en dat in 2018 de centrale aan het netwerk elektriciteit zou gaan leveren. Deze deadline werd uiteindelijk ook niet gehaald, en volgens de aankondiging van toekomstige uitbater TVO vooruitgeschoven tot eind 2019. De opdrachtgever van de centrale, TVO, aan de ene kant, en Areva en Siemens aan de andere kant vochten voor het Internationale Arbitragehof (ICC) uit wie voor de extra kosten en de vertraging zou moeten opdraaien. TVO eiste 2,6 miljard euro van het consortium, terwijl Areva en partners 3,6 miljard eisten van TVO, omdat de operationele organisatie van de reactor niet tijdig klaar was. Nadat Areva bereid was om 450 miljoen euro schadevergoeding te betalen aan TVO voor de vertragingen, trokken beide partijen hun aanklachten voor het ICC weer in. Bijkomend kwamen ze overeen dat als de reactor volgens plan tegen eind 2019 klaar zou zijn, TVO 150 miljoen aan Areva zou betalen. Indien de deadline weer gemist zou worden, is het consortium bijkomend 400 miljoen euro schuldig aan TVO. Eind november 2018 bracht TVO naar buiten dat de voltooiing van de centrale nog eens vier maanden later verwacht werd, naar januari 2020. Per augustus 2020 is de productiedatum verschoven naar februari 2022.

Het vooraanstaande Duitse Instituut voor Economisch onderzoek (DIW) in Berlijn onderzocht of nieuwe kerncentrales inderdaad een bijdrage kunnen leveren aan een schone(re) economie. Het antwoord is negatief: alle 674 kerncentrales die tussen 1951 en 2017 wereldwijd verrezen, zijn met forse overheidssubsidies gebouwd. Zonder zulke steun waren ze nooit tot stand gekomen. Kernenergie is nergens op de wereld ooit winstgevend geweest en dat zal ook in de toekomst zo blijven. Het DIW heeft 674 kernenergiecentrales onderzocht en financieel doorgelicht. Elke kerncentrale maakt tijdens leven 5 miljard euro verlies.

Sociaal & Groen wil geen (traditionele) kernenergie als bron voor energie-opwekking.

https://www.mo.be/nieuws/rapport-maakt-brandhout-van-kernenergie-als-klimaatkampioen?

 

STANDPUNTEN / VERSCHILLEN PER PARTIJ (kernenergie)

VVD – voor kernenergie
PVV – voor kernenergie
D66 – voor kernenergie (was tegen)
SP – onduidelijk, maar geen nieuwe kernenergiecentrales. Borssele sluiten. Belgen helpen met sluiten van hun kerncentrales;
CDA – voor kernenergie
PvdA –  onduidelijk, maar geen nieuwe kernenergiecentrales. Borssele sluiten.
GroenLinks – tegen kernenergie. Borssele sluiten.
PvdD – tegen kernenergie. Borssele sluiten. Druk uitoefenen op de Belgische regering om de verouderde en haperende kerncentrales van Doel en Tihange,die vlak bij de Nederlandse grens liggen, te sluiten.
Volt – voor kernenergie
Sociaal & Groen  – tegen kernenergie; Borssele sluiten. Druk uitoefenen op de Belgische regering om de verouderde en haperende kerncentrales van Doel en Tihange, die vlak bij de Nederlandse grens liggen, te sluiten. Indien nodig, helpen.

Leave a Reply