column
09/02/2025
Jos de Keijzer
In Amerika wordt inmiddels openlijk gesproken over een staatsgreep ná de verkiezingen van 5 november 2024. De ongrondwettelijke ontmanteling van de overheid heeft grote consequenties voor het land.
Is er een oplossing voor wat daar gaande is? Niet op de korte termijn. Of het leger moet met beroep op de grondwet ingrijpen en Trump afzetten. Amerika wacht vier jaar hel en een langzame omvorming van het overheidsapparaat naar een dictatoriale overheid die het land weer terugbrengt naar de tijden van Jim Crow. Is daarna nog terugkeer naar echte democratie mogelijk?
Ik weet het niet, maar er zullen lastige maar urgente noten moeten worden gekraakt. Welke dat zijn, zien we wanneer we kijken naar de groepen die Trump in het zadelhielpen. Dat zijn:
(a) Bigtech bedrijven die het land verder leeg willen plunderen,
(b) christelijke nationalisten die van de VS een patriarchale theocratie willen maken,
(c) racisten die van Amerika een staat voor en door blanken willen maken,
(d) de MAGA-crowd die zich laat leiden door fakenieuws op sociale media,
(e) Jan en Miep modaal die hun koopkracht in de afgelopen 50 jaar nauwelijks heeft zien groeien.
Maatregelen die een toekomstige administratie zal moeten nemen, kun je aflezen aan deze 5 groepen:
– Handhaaf en versterk de scheiding tussen kerk en staat. Veranker een ‘nee’ tegen christelijk nationalisme in de grondwet. Religie mag een ethische bijdrage leveren aan het publieke debat maar niets voorschrijven.
– Veranker democratie beter in de grondwet. Een ‘nee’ dus tegen gerrymandering, en voter suppression en politieke programma’s die ondemocratisch zijn.
– Creëer een meerpartijenstelsel waarin consensuspolitiek centraal staat.
– Bevorder immigratie van niet-blanke mensen zodat er een niet-blanke meerderheid ontstaat.
– Een democratie kan alleen bestaan als je verantwoordelijke burgers hebt. Investeer dus in educatie voor allen en gebruik daarvoor het geld die de eigenaars van de sociale media platforms hebben vergaard.
– Verbiedt donaties uit het bedrijfsleven.
Het grootste probleem is echter de extreme opwaartse beweging van welvaart in de VS. Roofdierkapitalisme is al decennia norm in Amerika. Het is de destabiliserende factor die Trump mogelijk heeft gemaakt. Dit moet vooral gebeuren:
– Bezin je als Democraten op het hyperkapitalisme dat je zelf keihard ondersteunt. Ze hebben zelf Trump mogelijk gemaakt.
– Onteigen de bezittingen van de superrijken en herdistribueer dit geld voor educatie en gezondheidszorg.
– Nationaliseer naast sociale media ook Amazon Marketplace en breek Amazon op in kleinere bedrijven.
– Gebruik het geld dat vrijkomt voor lokale initiatieven, om de zorg opnieuw in te richten, en het minimumloon op te krikken.
Amerika heeft een radicale New Deal nodig.