Basisinkomen

[Martijn Hover]

Hierbij een paar van mijn gedachten m.b.t het onderwerp Basisinkomen

Definitie:
Een Basisinkomen (BI) is een gegarandeerd inkomen dat door de overheid wordt toegekend aan alle (meerderjarige) burgers/inwoners van een land. In het ideale geval dient het basisinkomen voldoende zijn om in alle eerste levensbehoeften te voorzien: huisvesting, voeding, gezondheidszorg en toegang tot (sociale) media.

Het is belangrijk erop te wijzen dat het basisinkomen universeel dient te zijn, m.a.w. niet gekoppeld dient te zijn aan het inkomen dat de burger/inwoner daarnaast uit arbeid of andere bronnen verwerft.

Waarom een BI?
Voor de invoering van een BI zijn verschillende argumenten aan te voeren. Het belangrijkste is dat met een BI dat mensen helpt te voorzien in hun eerste levensbehoeften, een einde kan worden gemaakt aan de armoede waardoor veel mensen vandaag de dag van kindsbeen af met een achterstand dienen te beginnen aan hun deelname aan de samenleving.

Een ander argument, waarvoor we wat meer naar de lange termijn moeten kijken, is dat een gegarandeerd basisinkomen er wellicht voor kan zorgen dat de (heb)zucht naar grote rijkdom afneemt, omdat grote rijkdom historisch gezien vanuit psychologisch oogpunt als de voornaamste verzekering tegen armoede werd gezien.

Ten derde kan een gegarandeerd basisinkomen de leden van een samenleving meer het idee geven dat ze daadwerkelijk bij die samenleving betrokken zijn dan momenteel het geval is. We zien vandaag de dag dat daarvan aan de beide welvaarstuiteinden van de economie niet altijd sprake is. De mensen aan de onderkant voelen zich vaak verlaten en in de steek gelaten en de mensen aan de bovenkant verliezen vaak het contact met de sociaaleconomische realiteit van alledag.

Voordelen en nadelen
De belangrijkste voordelen heb ik hierboven al geschilderd. Als belangrijkste nadeel wordt vaak aangevoerd dat het mensen de lust tot werken zou ontnemen.
Daarbij wil ik als eerste aantekenen dat zoiets als “de lust tot werken” niet bestaat. De redenen waarom mensen werken zijn velerlei, maar het is nooit zo dat ze het doen omdat ze werken in algemene zin zo leuk vinden.

Mensen die graag naar hun werk gaan, doen dat om allerlei redenen. Het kan zijn dat ze werk doen dat creatieve of intellectuele bevrediging biedt. Het kan zijn wegens de sociale omgang die hun werk met zich meebrengt, zowel met collega’s als met de mensen met wie ze door hun werk in contact komen. De “lust tot werken” bestaat met andere woorden niet uit het verlangen om om het even welke zware inspanning te verrichten.

Het is mogelijk dat een basisinkomen voor sommige mensen aanleiding kan zijn om geen vinger meer uit te steken, maar ik vermoed dat dat hooguit een kleine minderheid zal zijn, en dat degenen die daarvan deel uitmaken er ook in het huidige systeem de kantjes al vanaf lopen, zogezegd.

Ervaringen/pilots
De ervaringen met proeven met een basisinkomen zijn nogal wisselend, als we de berichtgeving erover in de media mogen geloven. Het voornaamste bezwaar dat je tegen de experimenten kunt aanvoeren die er tot op heden mee zijn gedaan, is dat het daarbij altijd ging om mensen die zich op de onderste treden van de economische ladder bevonden. Voor zover ik weet is er nog nooit een proef gedaan met een echt universeel basisinkomen. Daarover kunnen dus aan de hand van de bekende experimenten geen conclusies getrokken worden.

Resultaten
Daarover kunnen op dit moment nog geen mededelingen worden gedaan, om de eenvoudige reden dat die er nog niet zijn, zoals ik hierboven al aangegeven heb.

Financiering
Financiering ervan kan eenvoudiger blijken dan op het eerste gezicht lijkt door om te beginnen via een progressief belastingsysteem de miljardairsklasse af te schaffen, en door het verhogen van vermogens- en winstbelasting en door belasting op aandeelhoudersdividend. Het zal bureaucratisch ook eenvoudiger zijn omdat een universeel basisinkomen een einde maakt aan het oerwoud van toeslagen en subsidies waarmee economische ongelijkheid vandaag de dag op nogal gebrekkige wijze wordt bestreden. De bureaucratie die dat met zich meebrengt, vormt een belangrijk onderdeel van de kosten ervan, zonder dat dat verder iemand ten goede komt.
Verschillende modellen
Het enige model dat volgens mijn de beoogde sociale omwenteling kan bewerkstellingen is een universeel basisinkomen dat los staat van overige inkomsten. In een progressief belastingstelsel wordt het basisinkomen voor welgestelden teruggevorderd via de belasting.

Conclusie
Mijn eindconclusie luidt dat invoering van een universeel basisinkomen, meer dan enig ander voorstel, de hoop biedt op een sociale en economische omwenteling die een einde maakt aan economische ongelijkheid en die daarmee de belangrijkste bron van onvrede in de samenleving wegneemt. 

[Auteur]

Berichten