korte versie
Het beboeten van wanbetalers treft de meest kwetsbare mensen in de samenleving: zij die (tot over hun oren) in de schulden zitten, bijna altijd door toedoen van de overheid (Centraal Justitieel IncassoBureau), private incassobureaus, en gerechtelijke uitspraken. Het betreft vooral mensen in de schuldsanering, mensen in de bijstand of met bijstandsboetes, vluchtelingen met een verblijfsvergunning, en hulpbehoevenden. Sociaal & Groen wil dat deze boete onmiddellijk wordt gestopt.
middelgrote versie
Inconsistentie in wet- en regelgeving
Een sociale ondernemer leende geld aan zijn vaste klanten zonder daarvoor rente te rekenen, als klantenservice. De belastingdienst stelde dat hij zijn bedrijf moest voeren ‘volgens goed koopmansgebruik’ en ‘gebruik in het economisch verkeer’ en stuurde hem een aanslag
vennootschapsbelasting voor de fictieve rente-inkomsten. Hij ging daarom maar rente vragen op vorderingen.
Kort daarop kreeg dezelfde ondernemer van de AFM een publicatie ‘uitoefenen bedrijf zonder vergunning’, omdat rente-inkomsten het uitoefenen van een bancair bedrijf betekent en de onderneming geen vergunning had om een bankbedrijf uit te oefenen.
De sociale ondernemer ging op deze publicatie failliet. De ene overheidsdienst schrijft iets voor, en als je het opvolgt draait de andere overheidsdienst je daarom de nek om.
Het huidige parlementaire systeem draagt een impliciete geldingsdrang in zich. Iedere nieuwe regering of ieder nieuw parlement voert wijzigingen op bestaande of nieuwe wetgeving door ter profilering van politieke identiteit, of ten gevolge van verkiezingsbeloften.
Door de decennia heen dreigen er op langere termijn niet alleen overlappingen in wetgeving, maar ook ongewenste en onbedoelde neveneffecten of opportunistische wet- en regelgeving. Ook zijn er wetten van kracht die achterhaald zijn, slechts symboliek als doel hebben of zelfs tegenstrijdig zijn.
Zo staat er bijvoorbeeld in artikel 7:934 BW dat in geval van wanbetaling een verzekering beëindigd of geschorst mag worden, ook met terugwerkende kracht. Maar in artikel 8 van de Zorgverzekeringswet staat
dat je nimmer met terugwerkende kracht een verzekering mag opzeggen of ontbinden.
Asociale wetten
Met dit soort onrecht kan een boek gevuld worden. Er zijn vele regels en wetten die ronduit asociaal zijn. Sociaal & Groen wil daar zo snel mogelijk vanaf.
De meest asociale in te trekken of te wijzigen wetten zijn:
- Boeteregeling op armoede (bestuursrechtelijke zorgpremie)
- Gerechtsdeurwaarderswet (Besluit tarieven ambtshandelingen gerechtsdeurwaarders)
- Faillissementswet
- Participatiewet
De armoedeboete
Onder de huidige wetgeving worden mensen die de premie van hun zorgverzekering zes maanden lang niet kunnen betalen, aangemeld voor de regeling wanbetalers bij het CAK: de publieke dienstverlener die voor de overheid regelingen uitvoert). Zodra dit gebeurt, zijn zij alleen nog verzekerd via de basisverzekering verhoogd met 30% tot € 165,70 (2023) per maand (boete ca € 445,- p/jaar).
Op deze wijze haalt de overheid miljoenen op (€ 261 miljoen in 2019, bron CAK) van de allerarmsten mensen in het land.
Deze boete treft de meest kwetsbare mensen in de samenleving: zij die (tot over hun oren) in de schulden zitten vaak door toedoen van de overheid (CJIB), incassobureaus of de belastingdienst. De slachtoffers zijn zij in de schuldsanering, mensen in de bijstand, vluchtelingen met een verblijfsvergunning of hulpbehoevenden.
Mensen in nood moeten geholpen worden, niet gestraft.
Uitzichtloze ellende
Door de uitzichtloosheid van de regeling zijn er tussen de 200.000 en 312.000 (bron: CAK) gedupeerden in de afgelopen jaren geregistreerd bij het CAK.
Omdat er bij deze mensen toch al niets meer ‘te halen valt’ heeft de overheid bedacht deze meest kwetsbare armen op een andere wijze te pakken, door het mogelijk te maken de armoedeboete te verhalen bij de werkgever, uitkeringsinstantie of middels (nog meer korting op) de zorgtoeslag. De overheid noemt dit ook wel ‘broninhouding’.
niet straffen maar helpen
Sociaal & Groen vindt deze boete absurd, omdat we de meest kwetsbare mensen en armen niet voor hun situatie moeten straffen, maar helpen.
Naast deze armoedeboete is er nog een zeer kwalijk overheidsmechanisme. Het stigmatiseren van mensen die het financieel moeilijk hebben. Door hen ‘wanbetaler’ te noemen en hen aan te melden voor de wanbetalers- en boeteregeling.
De neoliberale regeringen van de afgelopen decennia, waaronder ook de PvdA in Rutte II, hebben daar niets in veranderd. Zij plaatst hele groepen ‘zwakkeren’ in een slecht daglicht, om daarmee deze maatregelen te rechtvaardigen. Alsof mensen in de bijstand of met schulden criminelen zijn.
Sociaal & Groen wil deze regelingen met spoed intrekken. Er moet een uitbreiding komen van bevoegdheden van bestaande instanties. Eén waarbij mensen begeleid worden en voor coöperatief gedrag worden beloond (geen betaling rente, boetes enz.)