mensenrechten
Genocide
De beschuldiging dat Israël genocide pleegt tegen de Palestijnen, samen met het arrestatiebevel tegen premier Netanyahu door het Internationaal Strafhof, markeert een historisch en pijnlijk keerpunt. Dat westerse democratieën zich geconfronteerd zien met zulke aantijgingen tegen een bondgenoot, dwingt tot diepe reflectie. Wat is nog de rol van internationale rechtsorde, mensenrechten en humanitair recht als wij blijven wegkijken?
Op het congres van GroenLinks-PvdA van 21 juni 2025 hebben de leden met een ruime meerderheid ingestemd met een tijdelijk volledig wapenembargo tegen Israël.Tegenstanders stellen dat Israël daarmee het recht op zelfverdediging wordt ontnomen — een recht dat ieder land heeft. Maar de kern van het probleem is niet dat Israël zich verdedigt, maar dat het militair optreden burgers in Gaza buitensporig treft, genocide pleegt, honger als wapen inzet en vluchtende burgers geen uitweg biedt, wat in strijd is met internationaal recht.
Tegen deze achtergrond stelt Sociaal & Groen iets anders voor: het (tijdelijk) verbreken van de diplomatieke betrekkingen met Israël. Ook wapenleveranties worden opgeschort, tenzij Israël wordt aangevallen. Dat is een ingrijpende en symbolisch zware maatregel die nadrukkelijk géén inbreuk maakt op het recht van Israël om zichzelf te verdedigen, maar wel een krachtig signaal afgeeft dat misstanden niet worden getolereerd. Daarmee wordt vermeden dat een wapenleverantie-verbod tegenstanders van Israël zou aanmoedigen dat land aan te vallen.
De voordelen van zo’n stap zijn helder. Ten eerste onderstreept het dat Nederland niet akkoord gaat met schendingen van mensenrechten en humanitair recht — zonder het Israëlische recht op verdediging principieel te ondermijnen. Ten tweede oefent het diplomatieke druk uit: door ambassades en formele contacten op te schorten, maak je zichtbaar dat de status quo onhoudbaar is. Bovendien biedt het ruimte om samen met andere landen krachtig op te treden binnen de Verenigde Naties en het Internationaal Strafhof te ondersteunen.
Maar er zijn ook nadelen. Het verbreken van diplomatieke banden maakt directe communicatie met Israël moeilijker. De EU zou dat echter simpel kunnen overnemen, voor zover dat al niet gebeurt. Daarnaast kan het door sommigen worden uitgelegd als eenzijdig en contraproductief, omdat het vertrouwen tussen Israël en Nederland verder afbrokkelt — met het risico dat Nederland minder invloed kan uitoefenen op toekomstige vredesinitiatieven.
Humanitaire overwegingen prevaleren
Toch is het belangrijk om het bredere – humane – plaatje niet uit het oog te verliezen. De stromingen die aandringen op bescherming van mensenrechten en humanitaire beginselen staan al lange tijd onder druk. Door de onvoorwaardelijke steun – met name van de VS – dreigen tegengeluiden zelfs volledig te verdwijnen uit ons politieke landschap, met grote gevolgen. Het zijn juist deze stemmen die ervoor zorgen dat wij niet enkel bondgenoten steunen, maar hen — indien nodig — ook tot verantwoording roepen. Dat perspectief verdwijnt als we politieke risico’s niet durven nemen.
En met het verdwijnen van zulke stromingen verdampt het morele kompas dat ons wijst op het belang van rechtvaardigheid, ook wanneer dat ongemakkelijk is. Dat verarmt niet alleen onze politieke cultuur, maar vertroebeld ook de vooruitzichten van miljoenen mensen die afhankelijk zijn van een consistente, principiële houding van democratische staten.
Een krachtig, helder diplomatiek signaal — hoe controversieel ook — herinnert ons eraan dat veiligheid niet losstaat van rechtvaardigheid. Wie die overtuiging opgeeft, verliest niet alleen invloed op het internationale toneel, maar ook de kernwaarden die ons tot democratieën maken.
Overzicht van VN‑rapporten
1. Special Committee to Investigate Israeli Practices (Algemene Vergadering)
Rapport A/79/363 (november 2024)
Het rapport stelt dat Israëls oorlogsmethoden in Gaza consistent zijn met kenmerken van genocide, waaronder bewuste ontzegging van essentiële levensvoorwaarden zoals voedsel, water en brandstof, en het gebruik van honger als oorlogswapen
2. UN Independent International Commission of Inquiry (COI)
Rapport A/HRC/56/26 (ingediend juni 2024): concludeerde dat Israël oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid heeft begaan, waaronder uitroeiing (extermination) van Palestijnen
3. Rapport A/HRC/58/CRP.6 (maart 2025)
Richt zich op systematisch seksueel en gendergerelateerd geweld door Israël, inclusief gedwongen uitsnijdingen en intimidatie, als onderdeel van concurrentie om het Palestijnse volk te onderdrukken
4. Speciale VN‑Rapporteur Francesca Albanese
“Genocide as colonial erasure” (oktober 2024): bekijkt de Israëlische behandeling van Palestijnen als onderdeel van een langdurig settler‑colonial project met genocidale intenties.
Persbericht 2024−25: Albanese spreekt over systematische ontwrichting en bevolkingsverdringing met genocidaal karakter en roept lidstaten op tot sancties en juridische vervolging
5. VN‑experts (OHCHR) oproep, november 2023
Een groep onafhankelijke deskundigen waarschuwde dat Israëls acties in Gaza kunnen uitgroeien tot genocide. Ze benoemden oproepen tot een “tweede Nakba”, oproepen tot vernietiging, en het gebruik van vernieling als instrument.
6. Goldstone‑rapport (2009) – UN Fact‑Finding Mission on the Gaza Conflict
Hoewel dit rapport geen expliciete genocide‑aanduiding deed, onderzocht het ernstige mensenrechtenschendingen door zowel Israël als Hamas tijdens de Gaza‑oorlog van 2008–2009. Het concludeerde dat er sterke aanwijzingen waren voor oorlogsmisdaden en mogelijke misdaden tegen de menselijkheid