naar een gezonder landbouw en veeteelt

Visie voor een gezonde landbouw en veeteelt

Om in de toekomst nog steeds eten te kunnen verbouwen, moeten we beter voor onze bodem zorgen. Niet de bodem uitputten met intensieve landbouw, maar natuurvriendelijk boeren. Er is wel een obstakel: de grondprijs is zo hoog dat boeren vaak wel intensief moeten gaan telen om zo op een korte termijn meer winst te maken. De nieuwe visie op landbouw pakt dit probleem aan.

Willen we in balans leven met de natuur, dan zullen we op een andere, verantwoordelijke manier moeten omgaan met onze bodem. Daarom vragen wij aandacht voor een gezonde en vitale bodem als basis van ons bestaan, ons voedselsysteem, onze gezondheid en ons welzijn.
We leven in het laatste decennium waarin we met elkaar het tij kunnen keren ten gunste van het klimaat, de natuur, de biodiversiteit en een gezonde bodem. Als wij ons allemaal gedragen als bondgenoten van de bodem, wordt de bodem ook onze bondgenoot.

Nederland met zoveel mogelijk natuurvriendelijke landbouwgrond en innovatieve boeren. Dat is noodzakelijk, immers voedzaam en lekker eten begint met een gezonde bodem. Helaas staan onze landbouwbodems onder druk. Intensieve bewerking, kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen eisten hun tol. Het aantal insecten en boerenlandvogels nam de laatste decennia zienderogen af.
Het aandeel biologische landbouwgrond in Nederland is nog geen 4% van het totaal.

Natuurvriendelijke landbouw bewijst dat dit anders kan. Duurzaam producerende boeren en nieuwe initiatieven, lopen in deze gedachte voorop. Samen met bewuste consumenten uit hun directe omgeving werken aan een systeem dat glashelder laat zien waar het voedsel vandaan komt en hoe het is geproduceerd.

Aardpeer *) is een voorbeeld van een succesvol initiatief dat middels praktische plannen en aanstekelijke verhalen wil uitgroeien tot een breed gedragen beweging van gelijkgestemden waarbij iedereen zich kan aansluiten en thuis voelen.

Met aankopende stichtingen zonder winstoogmerk veranderen we de manier waarop we met de bodem omgaan, en daarmee met ons voedsel en met elkaar. Zo willen we onder andere financiële instrumenten ontwikkelen, die geld opleveren waarmee grond kan worden gekocht.

1. Grond als middel voor verandering

Grond in Nederland is schaars en dikwijls object van handel en speculatie. Dit zorgt ervoor dat boeren gedwongen worden om zoveel mogelijk opbrengst uit de grond te halen met behulp van chemische middelen. En dat gaat weer ten koste van de bodemvruchtbaarheid en de biodiversiteit. Sociaal & Groen wil dat in de landbouw en veeteelt ‘rendement’ en financieel gewin zoveel mogelijk wordt vervangen door kwaliteit op voedsel, biologisch grondbeheer en dierenwelzijn en wil deze ontmoedigende spiraal doorbreken door zoveel mogelijk organisaties te steunen die landbouwgrond verwerven en het ‘vrij’ maken, zodat het niet langer een handelsobject is. Aardpeer is hiervan een goed voorbeeld.

2. Betere pachtvoorwaarden

Landbouwgronden kunnen door stichtingen zonder winstoogmerk worden aangekocht en worden verpacht tegen een eerlijke pachtprijs. Dit geeft boeren met idealen de ruimte om goed te zorgen voor de bodem en de biodiversiteit. Bovendien gaat het hier om langdurige verpachting; dat is duurzamer dan grond die voor een paar jaar of zelfs maar voor één jaar wordt verpacht. Het biedt de pachter zekerheid op de lange termijn, zodat hij of zij kan investeren in een betere bedrijfsvoering.

3. Afspraken voor zorgvuldig beheer

Iedere ondernemer is uniek en elke omgeving is anders. Daarom zal elk bedrijf zich anders ontwikkelen. Waar de ene boer zich vooral wil inzetten voor weidevogels, daar wordt de andere het liefst volledig biologisch. Wat al die verschillende boeren en bedrijven echter met elkaar verbindt, is hun ambitie en de wil om het continu beter te doen. Elk bedrijf committeert zich aan het zorgvuldig beheren van de grond middels een plan, dat vervolgens wordt getoetst door de stichting. Daarbij zijn de volgende zaken van belang:

• een duurzaam beheer van de bodem zonder chemische middelen;
• het vergroten van de biodiversiteit;
• gezonde menswaardige (werk)omstandigheden;
• en goed geborgd dierenwelzijn;
• het herstel van de balans tussen natuur en landbouw;
• het zoeken van verbinding met de directe omgeving.

4. Een continu verbeterproces

De kennis over duurzaamheid verandert voortdurend. Het is de bedoeling dat we samen leren en vooruitkomen. Daarom vinden wij het belangrijk dat pachters zich committeren aan het continu verbeteren van hun bedrijf en dat ze dat actief laten zien.

5. Ons uiteindelijke doel

Sociaal & Groen heeft als doel om op de lange termijn de Nederlandse landbouwgrond te herstellen. En om ervoor te zorgen dat we dat bereiken willen we samen met landbouwers en veetelers uitgroeien tot een collectief van gelijkgestemden, gedreven door een gezamenlijk streven: het creëren van een natuurvriendelijk landbouw- en voedselsysteem. Zo verbinden we boeren en burgers en brengen we bodem en biodiversiteit in balans.

de nieuwe landbouwer: boeren met een missie

Sociaal & Groen is van mening dat in de landbouw en veeteelt van de toekomst een andere ondernemingsmentaliteit nodig is: boeren met een missie. Landbouwers die met zorg en aandacht onze grond weer in balans brengen. Veetelers die plezier in het houden van dieren hebben en het welzijn ervan boven commerciële belangen stellen. Daarbij gelden de volgende doelen:

• herstellen de balans tussen natuur, dier en landbouw;
• verbeteren de bodemkwaliteit;
• vergroten de biodiversiteit;
• sluiten de kringlopen;
• inzetten voor dierenwelzijn;
• creëren menswaardige werkomstandigheden;
• proberen volledig zelfvoorzienend te zijn;
• willen onafhankelijk zijn als ondernemer;
• verbinden zich met hun omgeving.

Het allerbelangrijkste hierbij is natuurlijk hun passie en liefde voor de natuur. En de wil om het anders te doen, om te zoeken naar slimme oplossingen voor een gezond bedrijf dat natuurinclusief is: goed is voor mens, dier en milieu.

financieel systeem

Stichtingen kopen de gronden met behulp van de uitgifte van obligaties. Vervolgens worden landbouwgronden via langlopende pachtovereenkomsten tegen een eerlijke prijs aan boeren verpacht.

 

*) Aardpeer startte begin 2021 met een eerste uitgifte van ‘Samen voor Grond’ obligaties uitgegeven door Stichting BD Grondbeheer. Deze uitgifte was een groot succes. Er werd voor 7,2 miljoen euro obligaties gekocht. De eerste groep beleggers bestaat uit particulieren, maatschappelijke organisaties zoals Vogelbescherming Nederland en Landschapsbeheer Gelderland en institutionele beleggers.