Het links van Amersfoort is het links van de bevoorrechten

Een enkel woord kan een wereld van verschil maken. In Amersfoort zet D66 als grootste partij niet in op ‘zo sociaal en zo groen mogelijk’, maar op ‘zo progressief en zo groen mogelijk’.

Sociaal is het woord dat je gebruikt als je de focus wilt leggen op het welbevinden, op de armoede, op het tekort aan betaalbare woningen, op de veiligheid, op de sociale cohesie.

Reiken de ambities verder, wil je het systeem bij de wortel aanpakken, dan neem je progressief in de mond. Met name de klimaatcrisis vraagt om sterk progressief beleid.

Het is niet toevallig dat in Amersfoort de met twee zetels debuterende Partij voor de Dieren mag aanschuiven bij de coalitie-onderhandelingen en niet de in volkswijken gewortelde SP of PvdA. D66 ziet de milieuactivisten graag naast de grote(re) partijen GroenLinks en Amersfoort2014, beide eveneens met een uitgesproken groen profiel. De eveneens voor de coalitie uitgenodigde CDA is een minder vreemde eend in de bijt dan het lijkt. Deze partij staat achter een burgerinitiatief dat de drukke, doorgaande Stadsring wil versmallen met groen en water.

Uiteraard is Sociaal en Groen blij met deze ruk naar links. Toch hebben we twijfels. We zijn er niet gerust op dat dit college voldoende aandacht geeft aan waar het bij gemeentepolitiek in de eerste plaats om draait: het welbevinden van de burgers op wijkniveau, in het bijzonder de inwoners die een steun in de rug kunnen gebruiken.

De klimaatcrisis vraagt in de eerste plaats om landelijk, Europees en vooral ook mondiaal beleid. Lagere overheden voeren uit en zetten waar mogelijk stappen extra. Met het verkeersluw maken van de oude binnenstad, bijvoorbeeld. Of met het optimaliseren van de circulaire afvalscheiding. Of met tegels eruit en het groen erin.
Wil je als gemeente aanzienlijk verder reiken dan kan dan niet zonder andere partijen. Je gaat tegen het belang van je eigen burgers in als je ze de auto uitjaagt, terwijl de NS en ProRail niet berekend zijn op verdere groei van het treinverkeer en bedrijven het thuiswerken onvoldoende faciliteren. De files in en rond je eigen stad zullen alleen maar toenemen als de landelijke overheid niet eerst het verkeer op de snelwegen afremt en doseert met spitsheffing en rekeningrijden.

Onze grootste zorg gaat uit naar het veiligheidsgevoel van volwassen Amersfoorters in de wijken Liendert, Kruiskamp, Schuilenburg, De Koppel, Stadskern en Randenbroek. Volgens de recente uitkomst van de tweejaarlijkse ‘monitor leefbaarheid en veiligheid’ voelen veel bewoners zich daar onveilig. In Liendert geldt dat voor 40 procent van de ondervraagden, terwijl het gemiddelde voor de heel de stad op bijna een kwart ligt.

Circa 18 procent van de 4800 Amersfoorters die voor dit onderzoek zijn ondervraagd verwacht achteruitgang van hun buurt. Een stijging van 3 procent in vergelijking met twee jaar eerder. Een sterk groeiend deel van de pessimisten blijkt te wonen in de keurige gezinswijken Kattenbroek, Nieuwland en Vathorst. Waar hun sombere kijkt op is gebaseerd valt niet uit het onderzoek op te maken.

Over het algemeen zijn de Amersfoort zeer tevreden over hun stad en hun woning, maar dit signaal moet wel serieus worden genomen. Temeer omdat ruim een kwart van alle ondervraagden meent dat de gemeente zich doof houdt voor de buurtklachten. Twee jaar terug was dat nog 23 procent. Als dat geen alarmbellen doet rinkelen, want dan wel. Ook niet te negeren: een forse daling van de aangiftebereidheid bij woninginbraak en autokraak. ‘Het helpt toch niet’, luidt de meest genoemde reden.

Met stip op 1 van de meest genoemde buurtproblemen staat het gebrek aan parkeerruimte. Dit tekort wordt zelfs als zo nijpend ervaren, dat ondervraagden aangeven dat er er groen voor mag worden opgeofferd. Dat is niet het geluid dat je als milieuactivistisch college wilt horen. Hoe begrijpelijk ook, je zult toch de dialoog met de gefrustreerde autobezitters aanmoeten. Doe je dat niet, dender je door met het opheffen van (gratis) parkeerplekken, dan laat de krantenkop van de verkiezingsuitslag van 2026 zich nu al voorspellen: ‘Amersfoort maakt ruk naar rechts; D66 en GroenLinks weggevaagd’.

Het links van Amersfoort is het links van de bevoorrechte burger. Voor de kiezers die zijn zaakjes goed voor elkaar heeft in een van de vele fraaie wijken die stad kent en die zich kan richten op een groene toekomst voor hun kinderen. Dit blijkt ook uit het lijstje voor de verdere coalitieonderhandelingen. Er staat maar een onderwerp op dat onder de noemer ‘sociaal’ valt te scharen: jeugdzorg. Bij ‘wonen’ staat niets dat wijst op een bijzondere inzet voor mensen die nu naast een betaalbare woning grijpen. Wèl inzet voor ‘het realiseren van duurzame energie ten behoeve van de energietransitie’. ‘Sociale cohesie’ ontbreekt in het lijstje, terwijl dat juist aandacht verdient in een sterk groeiende stad. Van speeltuinen tot buurthuizen, van sportvelden tot culturele voorzieningen. Ze zijn voor de leefbaarheid veel belangrijker dan het ‘water terug’ op de Stadsring, die wel wordt genoemd.

De meeste onderhandelingsenergie gaat vermoedelijk naar de Westelijke Ontsluiting. Onder mede-verantwoordelijkheid van D66 en GroenLinks is de 2,5 kilometer asfalt dat het doorgaande verkeer in Amersfoort-West moet verbeteren uitgegroeid tot een fiasco zoals de stad niet eerder heeft gekend. De werkzaamheden zijn gestrand, met een maandelijkse schadepost van 120.000 euro tot gevolg. Het is een schoolvoorbeeld van hoe politiek met zichzelf bezig kan zijn. Geen enkele verkiezingsuitslag van de afgelopen tien jaar gaf aan dat de burger iets duidelijks vond van dit project, maar de partijen hielden maar niet op met elkaar bestrijden over nut en noodzaak van de bomenkap.
Als de burger geen richting aangeeft, dan valt er nog maar een verstandig ding te doen: crisismanagement, onderzoeken hoe je zo goed mogelijk de (natuur)schade kunt afhandelen en toch ook nog een paar goede dingen uit dit project kan halen. De gelijkvloerse spoorwegovergang op de BW-laan behoort tot de drukste en de onveiligste van het land. Ondertunnelen zou hoe dan ook een verbetering zijn.

De afdeling Amersfoort van Sociaal en Groen gaat de komende jaren het linkse college kritisch volgen. Interesse? Sluit je aan bij onze werkgroep. Al denkend willen we voor onszelf helder krijgen of we bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen een verschil kunnen maken. Het verschil van een partij die op een eigentijdse wijze het gedachtegoed van de sociaaldemocratie hoog houdt.